از جمله زمینه‌های بروز ابهام و ناخرسندی در شرکت های شاغل به تولید مواد خوردنی ـ آشامیدنی ـ آرایشی و بهداشتی، نقش و جایگاه «مسئول فنّی» واحد تولیدی مربوطه است. این، به‌ویژه، از آنجا ناشی می‌شود که قوانین و مقرّرات حاکم بر فعّالیت‌های تولیدی مواد خوردنی ـ آشامیدنی ـ آرایشی و بهداشتی، تکالیف ویژه‌ای برای «مسئول فنّی» تعریف کرده است که ذاتاً جنبه «عمومی» دارند و بعضاً در تعارض با خواست و منافع اوّلیه «کارفرما» قرار می‌گیرند. در چنین موقعیّت‌هایی، اولویّت با انجام تکالیف قانونی است صرف‌نظر از این که دستور «کارفرما» چیست یا منفعت اوّلیه وی کدام است، حال آن که چون «مسئول فنّی» تحت استخدام «کارفرما» است انتظار اوّلیه آن است که طبق دستورات «کارفرما» و در جهت منافع وی عمل کند.
سمَت «مسئول فنّی» برای «کارخانه‌های مواد خوردنی ـ آشامیدنی ـ آرایشی و بهداشتی» به‌طور خاص در تبصره ماده 7 قانون مواد خوردنی و آشامیدنی و آرایشی و بهداشتی (1346) پیش‌بینی شد و وظایف و مسئولیت‌های قانونی آن سمَت در آیین‌نامه اجرایی مربوطه تعیین گردید. بر آن اساس، صدور پروانه بهره‌برداری برای یک واحد تولیدی مواد خوردنی یا آشامیدنی یا آرایشی و بهداشتی، در کنار دیگر شرایط، مستلزم معرّفی قبلی یک نفر «مسئول فنّی» است که صلاحیّت وی باید مورد تأیید مرجع قانونی مربوطه قرار بگیرد و هرگونه جایگزینی بعدی «مسئول فنّی» هم، مستلزم تأیید صلاحیّت قبلی فرد جایگزین خواهد بود (هرگونه غیبت «مسئول فنّی» هم مستلزم معرّفی جانشین است). این فرد، اگر چه تحت استخدام مالک واحد تولیدی به ایفای وظیفه مشغول می‌شود، هم‌زمان، طبق مقرّرات قانونی حاکم، یک نقش «عمومی» بر عهده‌اش گذاشته شده که بر تعهّدات شغلی‌اش به «کارفرما» اولویّت دارد. عدم رعایت آن تکالیف قانونی نه تنها «تخلّف» است بلکه طبق قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی (1367) جرم‌انگاری شده است و البتّه که هیچ «کارفرما»یی نمی‌تواند از افراد تحت استخدام خود انتظار ارتکاب عمل خلاف قانون داشته باشد.
در کنار هر گونه وظایف شغلی که «کارفرما» بر عهده او گذاشته باشد، «مسئول فنّی» مکلّف است بر رعایت مقررات «فنّی و بهداشتی» تولید محصول «نظارت» کرده، ضمن اعلام موارد مستلزم اصلاح به «کارفرما»، مراجع قانونی را از جریان امر مطّلع سازد. «مسئول فنّی» همچنین تکلیف قانونی دارد که در صورت هرگونه تغییر اساسی در استاندارد‌ها و کیفیت‌هایی که موضوع صدور پروانه تأسیس یا بهره‌برداری یا تولید بوده است، مراتب را شخصاً به مراجع قانونی مربوطه اطلاع دهد. به علاوه، هرگونه تخلّف از مقرّرات فنّی و بهداشتی (چه در مراحل آزمایشگاهی رُخ داده باشد چه در مراحل تولید و خواه نقض یک مقرّره کلّی باشد خواه نقض یک تکلیف یا تعهّد خاص مبتنی بر پروانه بهره‌برداری واحد تولیدی یا پروانه تولید محصول)، برای «مسئول فنّی» ایجاد مسئولیّت قانونی خواهد کرد؛ مگر این که به تکالیف خود اعم از نظارت بر جریان تولید، هُشدار به «کارفرما» و گزارش‌دهی به مراجع قانونی به نحو مؤثر و به‌موقع عمل کرده باشد.
با توجه به مقرّرات حاکم بر موضوع، رویّه جاری در مراجع قانونی و عُرف موجود، وظایف «مسئول فنّی» را می‌توان به این شرح برشمُرد:
- مراقبت از رعایت کلیه تکالیف بهداشتی و فنّی و استانداردهای کیفی در تمامی زنجیره تولید (اعم از محیط تولید، خط تولید، نیروی انسانی مرتبط و انبار نگهداری)
- نظارت بر آزمایشگاه و تنظیم گزارش طبق یافته‌ها
- صدور تأییدیه بهداشت و کیفیّت مواد اولیّه مورد استفاده برای محصول و نیز صدور تأییدیه بهداشت و کیفیّت محصول تولیدی
- نظارت بر ترکیب مواد اولیه طبق فرمولاسیون و بسته‌بندی محصول نهایی طبق استانداردهای بهداشتی و فنّی
- مراقبت از اخذ و تمدید کلیه پروانه‌های مرتبط با تولید و خروج محصول
- مکاتبه با «کارفرما» برای اعلام هرگونه اقدام یا اصلاح مستلزم انجام در هر یک از فعّالیّت‌ها یا هر یک از بخش‌های واحد تولیدی جهت رعایت مقرّرات بهداشتی یا فنّی
- گزارش مستقیم هرگونه تغییر اساسی در استاندارد‌ها و کیفیت‌هایی که موضوع صدور پروانه تأسیس یا بهره‌برداری یا تولید بوده است به مراجع قانونی مربوطه
در کلّیه موارد بالا، چنانچه به دستورات «مسئول فنّی» توجه نشود، وی مکلّف است مراتب را فوراً به مراجع قانونی مربوطه گزارش دهد.
برای دریافت راهنمایی و اطلاعات بیشتر، لطفن با ما در گروه حقوقی توکلی و همکاران در تماس باشید.
